Vriendschap

PopUpGedachte vrijdag 24 mei 2019 – Vriendschap

Opgegroeid als zoon van een dominee, reizend van de ene plaats naar de andere, nu eens vier jaar hier, dan weer 8 jaar daar, bouw je op een andere manier vriendschap op dan de vriendjes in het dorp waar je terechtkomt. Klassieke dorpen, daar groeide ik op. Rouveen, Waardhuizen. Boerendorpjes, veel groen en weiland, mensen die al generaties – of eigenlijk sinds mensenheugenis in dat dorp woonden en die generaties lang de ene na de andere dominee hadden zien komen en gaan.
Als er een dominee op het dorp kwam, dan werd hij met egards binnengehaald. Er werd een feest georganiseerd, stemmig natuurlijk maar met een kwinkslag, de kinderen werden geïntroduceerd aan de gemeente en zo kwam je als zoon van die dominee nooit via de achterdeur de kerk binnen, maar altijd via het podium, en plein public. Ik wist niet anders en schikte me daarin, vond het ook wel leuk die festiviteiten.

Tegelijk was vriendschap dan iets anders dan de vriendschap van jongetjes en meisjes die met elkaar opgroeiden in het dorp. Het was toch altijd de dominee die in mijn schaduw meekwam, voor kinderen en voor volwassenen. Ik weet niet of het nog zo is, dat statuur kalft rap af en misschien maar goed ook, maar in mijn tijd heb ik het gevoeld. Van de weeromstuit was het gezin de kern, basis en reikwijdte van wat werkelijk belangrijk was aan oriëntatie van het leven. Vriendschap was goed, maar laten je vrienden je niet meeslepen in zaken die het daglicht niet kunnen verdragen. Spelen werd gestimuleerd, beïnvloeding werd met argusogen bekeken. Want je wist het maar niet. Tenminste, zo herinner ik dat.

Hoe ouder, hoe belangrijker vriendschap wordt. En het gaat me nog steeds niet zo gemakkelijk af. Ik werk graag met mensen, ik maak gemakkelijk vrienden en ik hou daarvan. Het werk en de activiteiten vereisen een zekere vriendschap en gelukkig maar. Toch denk ik soms dat die oude vriendschappen, dat door dik en dun en rücksichtlos kunnen vertrouwen en optrekken, dat is mooi hoor. Ik solliciteer hier niet naar vriendschap, vrees niet. Ik onderzoek mijn eigen verhaal, zodat je het jouwe ernaast kunt liggen, alvorens ik het fragment lees uit de Bijbelse teksten dat vanochtend mijn aandacht trok. Vriendschap, iedereen heeft zijn eigen biografie die dat begrip inkleurt.

Ik lees dit vanochtend. Jezus spreekt tegen zijn leerlingen vlak voor zijn executie of nou ja, het is bijna een lynchpartij door het volk. Hij voelt het aankomen en zegt tegen zijn leerlingen: 'Ik noem u geen dienaars meer, want de dienaar weet niet wat zijn heer doet, maar u heb Ik vrienden genoemd, want Ik heb u alles meegedeeld wat Ik van de Vader heb gehoord. Niet gij hebt Mij uitgekozen, maar Ik u, en Ik heb u de taak gegeven op tocht te gaan en vruchten voort te brengen, die blijvend mogen zijn. Dan zal de Vader u geven al wat gij Hem in mijn Naam vraagt. Dit is mijn gebod, dat gij elkaar liefhebt.'

De relatie tussen JC en zijn directe volgelingen, de twaalf, begon met Jezus die hen aanwees, riep, uitkoos en uitnodigde. Zij lieten alles achter en gingen bij hem in de leer door met hem op te trekken als leerlingen van de rabbi. Wat inhield dat hij bij het uitkiezen al zei: ‘ik zie jullie doen wat ik doe, straks. Ik zie dat dit mogelijk is en wil jou graag opleiden.’ Rabbi’s kiezen geen sukkels maar high potentials, ze scouten naar de beste en die krijgen een uitnodiging. Tenminste, dat heb ik begrepen. En dat is de logica dat deze vissers alles achterlaten uit het familiebedrijf en in de leer gaan.

Maar nu zegt hij, ik noem u geen dienaars meer, want de dienaar weet niet wat zijn heer doet, maar ik heb u vrienden genoemd. Hij is klaar met de opleiding. Hij zegt: ik heb u alles meegedeeld wat ik van de Vader heb gehoord. De opleiding is afgerond, wij zijn nu gelijken. Vrienden. En ook in vriendschap heb je heus nog verschillende rollen, maar het is een definitief andere relatie dan die tussen dienaar en meester. Ze zijn niet langer mensen die maar niet kunnen volgen wat Jezus doet. Zij weten het. Interessant gezegd, want ze gaan hem nog volkomen in de steek laten, ze gaan nog diep rouwen om zijn dood, terwijl hij al is opgestaan, ze gaan nog zich doodschrikken als hij weer tussen hen staat en Petrus gaat hem nog verloochenen. Gaat allemaal nog gebeuren. En toch. Vriendschap. Vriendschap met de Eeuwige, de verlosser, de toekomst. Omdat je het intussen allemaal wel weet, genoeg in elk geval.

Dat is het doel van dit zoeken in Bijbel, het graven in de ziel, het ontdekken van waar geloof en hoop over gaat. Niet om betere dienaars te worden, maar om een vriendschap met de Eeuwige te ontwikkelen zodat hij zegt: nu weet je het wel, ga maar, ik vertrouw je. Dat is waar het heengaat in dat leven van de gelovige. Niet naar verdere onderhorigheid, al is dat deel van het verhaal, maar naar verdere zelfstandigheid. Post-religieuzen haakten af omdat gelovigen niet zelf zouden denken, terwijl de realist weet dat een leerling op weg is naar zelfstandig denken. Maar als hij te vroeg afhaakt en al voor zichzelf aan de slag gaat, dat hij dan slechte kwaliteit gaat leveren. Zelf denken, sowieso, maar met respect voor leren en groeien, zoals een leerling metselaar, een leerling onderzoeker en een leerling vechtsport. Altijd op weg naar zelfstandig werken en denken en wie dat gedreven doet, komt altijd uit op een vriendschap met de leermeester, tenminste dat is mijn ervaring. Een zelfstandig verder ontwikkelen.

Op de vriendschap en het zelf denken, op de ambachtelijkheid en het leren.

Heb een goed weekend! Tot maandag

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.