Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Richard Rohr nodigt je uit God te zien in alle dingen

Elsa’s reformatiereus is de Amerikaanse Franciscaan Richard Rohr. ‘Wat gebeurt er als we de God die liefde in zichzelf is als de bodem van ons bestaan zien?’

Deel:

Niet lang geleden was ik op de koffie bij een vriendin die net was verhuisd. Ik trof haar midden in de chaos van verbouwing, verhuisdozen en drie onophoudelijk om aandachtvragende kleine kinderen. Ze had het moeilijk. Met de rommel, het zorgen voor haar kinderen, in de relatie met haar man en schoonfamilie. Ze was moe, wanhopig. Ze huilde. Ik luisterde. We namen afscheid, en ze zei dat ik haar dichter bij God had gebracht.

Een aantal jaar eerder hadden haar woorden me verward. ‘Hoezo dichter bij God? Als het de jouwe is, weet ik niet of ik je hiermee een dienst heb bewezen.’ Want zij noemt haar God Allah. Maar alles is veranderd. Mede door een 74-jarige Amerikaanse Franciscaanse katholiek. Richard Rohr heeft de manier waarop ik mijn leven beleef in een korte tijd en in hoog tempo veranderd.

Een radicale evangelie levensstijl

De in 1943 geboren Rohr trad op zijn negentiende toe tot de orde van de Franciscanen. Naar eigen zeggen veel te vroeg. ‘Vermoedelijk’, grapt hij, ‘om voor te zijn dat we geschaakt zouden worden door een vrouw.’ Een jaar nadat hij in het jaar 1970 tot priester werd gewijd, sticht hij de New Jerusalem Community, een gemeenschap die een radicale evangelie levensstijl nastreeft. Wat dat inhoudt? Op z’n Franciscaans: een eenvoudig leven, een gedeeld leven. 

‘Mensen samenbrengen in liefde, gemeenschap, toewijding en hoop’, zegt hij, ‘dat is de grootste kunst die er bestaat’. Op dit moment wijdt hij zich toe aan deze missie als oprichter en leider van het Center of Action and Contemplation (CAC) in Alberquerque, New Mexico.

Uit mijn jasje gegroeid

Het is vanuit dit CAC dat ik een jaar geleden daily meditations in mijn mailbox begon te ontvangen en kennismaakte met de ideeën van Rohr. Ik zoog ze in me op als een spons. Ik merkte toen pas hoezeer ik uit mijn jasje gegroeid was. Hoe het nauwe verhaal knelde. Het verhaal van mijzelf als onderdeel van een select clubje dat de wereld moest redden. Het maakte plaats voor een jas waarmee ik weer een tijdje vooruit kan.

Had ik behoefte aan een vrijblijvender, makkelijker versie? Eentje die de angel uit het evangelie haalt? Ik ben ervan overtuigd dat het tegendeel waar is. Ik voel me opgenomen in een uiterst uitdagende beweging die meer van me vraagt dan ooit.

Rohr rekent faliekant af met superieure pretenties

Rohr plaatst zichzelf in de perennial tradition (in het Nederlands zoiets alseeuwigdurende traditie’). Deze traditie staat voor de overtuiging dat God zichzelf altijd, in alles en overal heeft geopenbaard. Dat er in elke tijd (al dan niet religieuze) mensen zijn geweest die deze openbaring goed hebben verstaan en in hun leven hebben vertaald. Er is geen enkele stroming die zichzelf eigenaar van Gods openbaring mag weten. Richard Rohr rekent faliekant af met dit soort superieure, verdeeldheid zaaiende pretenties. Hij pleit voor ruimte voor het niet-weten, voor het mysterie.

We moeten met andere ogen leren kijken, zegt Rohr. Als de liefde van God vanaf het begin en in alle eeuwigheid stabiel en dezelfde is geweest, dan fluctueert wellicht ons eigen bewustzijn en interpretatie van wat God is. Een gevleugelde uitspraak van Rohr hierover is dat Jezus niet kwam om Gods gedachten over ons te veranderen, maar onze gedachten over God.

Een uitnodiging om iets meer in tune te leven

De basis van de werkelijkheid is volgens Rohr een drie-enige God. Hij merkt op dat het voor veel christenen geen bal zou uitmaken als dat dogma vandaag nog geschrapt zou worden; het heeft vaak geen effect op ons leven. Een kapitaal gemis, als het aan Rohr ligt. Want wat gebeurt er als we de God die liefde in zichzelf is als de bodem van ons bestaan zien? De God die in een goddelijke dans zichzelf volledig geeft aan en volledig ontvangt van de ander?

Als we in tune leven met hoezeer wij in dit beeld geschapen zijn? Dan zouden we het wellicht geen goed idee vinden om in superioriteit over de ander te heersen. Dan zouden we minder prat gaan op wat onszelf van de ander onderscheidt. Dan zouden we volmaakt liefhebben.

De poort tot transformatie

Op de omslag van het boek De Goddelijke Dans pronkt een icoon van Andrei Rublev. Het toont ons de drie-eenheid, aan tafel, zich verheugend in elkaars gezelschap. Als je goed kijkt, lijkt de Heilige Geest (in groene mantel) een uitnodigend gebaar te maken richting een open plek. Daar was hoogstwaarschijnlijk oorspronkelijk een spiegeltje opgeplakt, waar degene die de icoon bekeek zichzelf in kon zien.

In tegenstelling tot passief beschouwen of ontvangen, worden we uitgenodigd te participeren in de goddelijke dans. Wat een eindeloos mysterie om te ontdekken! Pijnlijk ook. Als ik van harte wil liefhebben, maar mijn ego dit blokkeert. Als ik van harte wil liefhebben, maar de ander er niet voor open staat.

Het is de vraag om bereidheid tot liefdevolle participatie waar ik continu mee wordt geconfronteerd bij mijzelf en de ander. In zekere zin is het sterven. Dat is het pad zoals Jezus die heeft gelopen: die van het afleggen, leegmaken, doodgaan. En dat als poort tot transformatie ontdekken.

Het onbeduidende, rauwe, doodnormale leven

Terug naar de huiskamer, tussen de verhuisdozen, jengelende kinderen en Marokkaanse koekjes. Dat is de plek waar het plaatsvindt. Maar we moeten het zien en erkennen. In de liefde die ik heb voor mijn vriendin en zij voor mij. In de kwetsbaarheid waar we niet langer omheen kunnen. In de manier waarop zij ziet, weet en benoemt dat God hier is. In het onbeduidende, rauwe, doodnormale leven. Wellicht is dat wel de grootste uitdaging waar we als christenen en kerken, als mensheid, voor staan.

Illustratie: Wijtze Valkema

<hr/>

Meer Rohr? Deze korte filmpjes vormen een goede kennismaking met zijn ideeën. Op de daily meditations die vanuit het Center of Action and Contemplation worden verstuurd kun je je hier abonneren. Een goede lezing over de drie-eenheid gaf Rohr bij Google. Goed leesvoer: Eager to Love (over Franciscus van Assisi) en De Goddelijke Dans.

Geschreven door

Elsa Eikema

--:--