Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Andersomdag

Deel:

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6:00 uur teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag. 

Andersomdag – PopUpGedachte dinsdag 9 januari 2018

Één dag in de zoveel tijd worden bij vrienden van ons de rollen omgedraaid. De kinderen bepalen alles. Waar er wordt geslapen, wat er wordt gegeten, wat er wordt gedaan. Die laatste keer lag de woonkamer vol matrassen, want dat hadden de kinderen zo besloten. Iedereen sliep in de woonkamer, de tv stond de hele dag aan en er was patat en pannekoeken. Een soort carnaval, voor één dag worden alle regels omgekeerd. Er is een andere prins, namelijk prins Carnaval en er zijn tradities waarbinnen juist de elite wordt bespot. De god van de Joden heeft de reputatie dat hij andersomsdagen creëert, dat hij de chef is van het omkeren van rollen. Prins Carnaval, zogezegd.

Vandaag bevestigt ene Hanna in 1 Samuel die reputatie. Het is een poetisch stukje dankgebed van een vroeger kinderloze vrouw die daarvoor cultureel en sociaal een uitgestotene was. – Pure discriminatie overigens, hè? Nogal een reducerende opvatting van de vrouw, alsof zij als moeder pas tot haar recht zou komen. Dan ben je blij dat je wat verderop leeft in de geschiedenis. Al zijn er hier ook mannen en vrouwen die bij de gedachte geen kinderen te zullen voortbrengen een diepe verschrikkelijke leegte voelen, maar je hoopt toch dat dit niet meer als samenleving zo gesteld wordt maar een eigen innerlijk gevoel was. Helaas. Ook nu nog zijn bijvoorbeeld de grote vrouwenrollen in films veelal die van moeder. Het is een hardnekkig patroon en ook in het Westen anno nu is het verdriet van Hanna een heel klein beetje na te voelen al is het anders dan toen. Voor Hanna was er maar één wereld en in die wereld gold kinderloosheid als een vloek en maakte het je leven als vrouw zinloos.

Hanna smeekt in de tempel om een kind en warempel een jaar later heeft ze een extra mond te voeden. Zo wordt de priester Samuel geboren. Een van de mensen in de Joodse geschiedenis die een kentering brengt. Lijkt altijd zo te zijn. Alsof de beste mensen met de grootste moeite moeten worden geboren. Een Christus uit een maagd, een Johannes de Doper uit twee stokoude mensen en Samuel, de profeet en priester uit een onvruchtbare, wanhopige vrouw.

Terug naar die reputatie en naar andersomdag. Dit is wat ze bidt volgens de tekst:

‘De Heer doet mijn hart van vreugde slaan, mijn God heeft mijn hoofd omhoog geheven. Nu sta ik mijn medebedingers te woord, omdat ik zijn bijstand geniet.’

Medebedingers, Hanna? Was er een sociale pikorde onder vrouwen waarbij kinderen een statussymbool was en was jij daarom uitschot? Ze bidt verder.

‘De bogen der dapperen worden gebroken de zwakken worden met kracht omgord. De rijken moeten hun brood gaan verdienen die honger leed hoeft geen werk meer te doen. De kinderloze baart er zeven de schoot van de moeder verdort. De Eeuwige beschikt over leven en sterven. Hij lijdt naar de dood en roept weer terug. De Eeuwige schenkt armoede evenals rijkdom, vernedering brengt hij en eer.’

Volgens Hanna, en zij is niet de enige, is het bij de Maker, de kracht achter de wereld, altijd andersomdag. Het is de eeuwige die voortdurend op manieren en wegen zint om andersomdagen te creëeren. Waarin de onmachtigen het voor het zeggen krijgen, degenen die vastlopen ruimte krijgen en degenen die krom lagen om in hun onderhoud te voorzien dat niet meer hoeven. En  het klinkt een beetje wraakzuchtig, maar het zou ook gewoon logica kunnen zijn, want het moet ergens vandaan komen: dat gaat ten koste van de rijken.

En dat is natuurlijk iets minder lekker nieuws voor ons. In het rijke Westen. Waar onze zorgtechnieken zo hoogstaand zijn dat kinderloosheid niet zomaar kinderloosheid is. Er zijn heel veel wegen naar Rome. Waar er wordt gezorgd van de wieg tot het graf, zelfs in een afkalvende verzorgingsstaat. Wanneer wordt het andersomdag in onze wereld?

Je zou ook kunnen zeggen dat onze hele cultuur hier voortkomt uit andersomsdagen. De komst van Jezus van Nazareth en de gebeurtenissen die zich ontrolden na zijn dood zijn zo’n andersomdag. Het luidde het begin in van een beweging die zich in kleine groepjes begon te verzamelen, kleine kerk-achtige Jezusvolgers die claimden dat de macht van de keizer ook maar beperkt was, dat de dood slechts een interessante overgang was naar een ander leven, waardoor je ze nooit meer echt kon bedreigen met de dood, waar vrouwen en slaven en andere in die tijd achtergestelde groepen opeens serieuze posities kregen. Waar er voor mensen in nood werd gezorgd, in plaats van dat ze werden behandeld als uitschot omdat ze waarschijnlijk onder een godenvloek lagen en vast iets verkeerd hadden gedaan. Onze samenleving is diep beïnvloed door andersomdagen, opkomend vanuit het Midden-Oosten. Het recht van de sterkte en de slimste is niet het enige dat meer geldt.  We hebben Joods-christelijke traditie, zoals ze dat politiek noemen. We zijn diep beïnvloed door een eeuwige met de reputatie dat hij of zij omkeert. Dat zijn onze roots en er moet steeds opnieuw weer een andersomdag zijn. Wie nog weet dat zijn geluk of vrijheid is ontstaan doordat iemand ergens de rollen heeft omgedraaid, weet ook te accepteren als het hem of haar iets kost als de rollen opnieuw worden omgedraaid.

Ons geluk hier in het Westen is te danken aan andersomdagen die de harde wetten waarin de sterken overleven en de zwakken moeten sterven omkeerden. Onze verzorgingsstaat, individuele vrijheid, misschien ook wel onze ondernemerszin. Daar hebben we mooie en lelijke dingen meegedaan, de grote vraag is of ik bereid ben om bij nieuwe andersomdagen zelf in te leveren, op te geven, ruimte te maken en terug te stappen. Want dat kan ook.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Geschreven door

Rikko Voorberg

--:--