Hou eens op met handen wassen

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.  (oh, by the way. Boek met PopUpGedachtes is bijna in de winkel! Boekpresentatie aanstaande zondag, 11 februari)

Hou eens op met handen wassen – PopUpGedachte dinsdag 6 februari 2018

Het beste moment om het eens goed te hebben over het feit dat je anderen niet de maat moet nemen, is het moment dat je besloten hebt te blijven liggen. Dat je in plaats van de beloofde zeven-uur-stipt een keertje tegen half 10 aan komt kakken met een PopUpGedachte. Zo’n ochtend is het dus, maar de tekst biedt vrolijk uitkomst. Want JC van Nazareth heeft absoluut geen enkel geduld met mensen die hem de wet komen voorschrijven of de les lezen. Er komen een paar wetsbestuurders hem de wet lezen. En dat trekt hij bijzonder slecht, terwijl het punt waarop ze de wet lezen getuigt van logica en kinderlijke hygiëne. Zoals opstaan als de wekker gaat en op tijd naar bed gaan, getuigt van logica en kinderlijke hygiëne – en desondanks. Enfin, you get the point.

Het gaat over Farizeeën – en u kent dat hoogstwaarschijnlijk als uitdrukking of spreekwoord, maar dat was in die tijd nog niet . Gewoon keurige religieuze leiders. Zij kwamen met enige wetgeleerden en zagen dat sommige van zijn leerlingen met onreine, dat wil zeggen, ongewassen handen aten. De Farizeeën immers en al de Joden eten niet zonder zich eerst de handen te hebben gewassen met een handvol water, daar ze vasthouden aan de overlevering van de voorvaderen.’ Ik denk persoonlijk dat dit in mijn geval meer de overlevering is van de voormoederen: ‘Plassen, handen wassen, áááán tafel’. Ik hoor het nog in mijn oor galmen.

Zij hadden het overgeleverd gekregen van hun voorvaderen en daarmee was het iets religieus waarschijnlijk. Maar ondertussen ook iets waar je niet over kunt mekkeren toch? ‘Komen ze van de markt’ staat er dan ‘dan eten ze niet, voordat zij zich gereinigd hebben; zo zijn er nog vele andere dingen waaraan ze bij overlevering vasthouden: het afwassen van bekers, kruiken en koperen vaatwerk.’ Ik weet niet precies wat er aan de hand was in dat oude Midden Oosten, maar deden al die andere volken dat dan niet? Van de markt komen, loven, bieden, dieren vasthouden, in de bek kijken, handen schudden, stof happen en dan gewoon aan tafel? En de afwas blijkbaar ook niet. Het ís waar dat pas relatief korte tijd geleden bacteriën werden ontdekt, dus misschien deden ónze voorvaderen het ook niet. Maar het lijkt mij basale hygiëne. En wat zegt JC al antwoord op de Farizeeën die vraag stellen waarom de leerlingen zich niet gedragen volgens de overleveringen van de voorvaderen maar met onreine handen eten?’ Je verwacht toch een beetje een ‘plassen, handen wassen, ááán táfel!’. Maar het is anders: ‘Hoe juist heeft Jesaja over u, huichelaars, geprofeteerd! Gij laat het gebod van God varen en houdt vast aan overlevering der mensen: kruiken en bekers afwassen en meer van dergelijke dingen doet ge. Het is fraai, vervolgde Hij, dat gij het gebod van God buiten werking stelt om de overlevering te handhaven!’ En dan gaat hij verder en gaat hij helemaal niet op handen wassen en basic hygiëne, maar op het de les lezen, hij gaat niet in op het ‘de handen wassen’  maar op het oren wassen dat ze doen. En geeft een voorbeeld: Mozes heeft gezegd, zegt hij, en citeert dan een gebod: eer uw vader en uw moeder. En toch leert gij, zegt Jezus, als iemand tot zijn vader of moeder zegt: alles waarmee ik u zou kunnen helpen is Korban, offergave, dan hoeft hij niets meer voor zijn vader of moeder te doen.’

Oftewel: je hebt goed geld verdiend, je ouders verwachten dat je hen steunt, maar je noemt het ‘geld van God’ of ‘offergave’. Scheelt weer, kun je het allemaal zelf houden want offers daarop kunnen ouders geen aanspraak maken. Smerig trucje, zegt JC tegen het vrome smoelwerk van degenen tegenover hem. En ge doet meer van dergelijke dingen.

Ik zou het persoonlijk aardig gevonden hebben als dat handen wassen behouden kon blijven, maar JC heeft een boodschap en zoals elke geïnterviewde zou moeten weten: de vragen van de interviewer zijn slechts haakjes om je eigen verhaal aan op te hangen. Zo ook de man uit Nazareth. Jullie hebben het over overleveringen? Dan moet me nog iets van het hart. En hop, daar gaat hij over overleveringen. En dat handen wassen – ik zou het toch maar blijven doen. Zolang we het oren wassen maar afleren, toch? Want de werkelijke geboden zijn niet zo simplistisch dat je op basis daarvan de anderen de maat kunt nemen, die gaan over het hart. Doelbewust niet-SMART geformuleerd. Omdat we dat onpraktisch vinden maken we er SMART-zaken van – iets met allerlei eisen aan wat je wel en niet mag eten, vegetarisch, veganistisch, of je mag kleden, fair trade of tweede hands. Maar zo gauw dat meetbare doelstellingen worden om een anders waarde aan af te meten, is SMART vrij DUMB geworden. Handen wassen wel, oren wassen niet. Genoeg voor vandaag. Aan het werk. Heb het goed.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.