Ga naar submenu Ga naar zoekveld

En hij faalde

Deel:

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

En hij faalde – PopUpGedachte 13 juni 2018

De hele nacht dwarrelen de inzichten van Richard Kearney door mijn hoofd. Ik lees zijn boek ‘Anatheism, returning to God after God’ en ik kan het maar moeilijk wegleggen, ook ’s avonds. Op een verwarrende en fascinerende manier laat hij zien hoe diep problematisch de oude alles-oplossende God is en dat het heel terecht is dat die God dood is. Begraven door Nietzsche en Freud en zoveel anderen, afgedankt en langs de weg gelegd om te sterven door zovelen die de verschrikkingen meemaakten van Auschwitz, the Killing Fields, atoombommen en wat die twintigste eeuw allemaal wel niet voor slachting in petto had onder mensen. Hij citeerde een rabbi die zei dat hij meer respect had voor mensen die vanwege deze horror afscheid namen van God, dan degenen die probleemloos doorgeloofden en meenden dat dit soort dingen best uit de hand van God konden komen. Kearney zegt dat er na de dood van de oplosser, de fixer, de almachtige, de man die aan de touwtjes trekt, weer ruimte komt voor nieuwe verbeelding, voor nieuwe hoop op een goddelijk mysterie dat lijdt, dat naast ons staat, dat diep-christelijke én joodse idee dat God niet onaangedaan aan de knoppen draait van de wereld, maar kiest voor de weg van de onmacht en het lijden.

Die zachte, lijdende God lijkt nog niet echt aan de orde in de tekst van vanochtend. Elia is één van de weinige overgebleven profeten van de oude God van Israel. De rest is verjaagd, vermoord, weggedaan. Want Baäl, de erotische God van macht en oorlog en seks was een hoop interessanter dan de God van Israel. En bij Baaldienst kun je geen pottekijkers bij gebruiken die opgeven van een hoge moraal, die de pure, kale, mystieke religie van Jahweh aanhangen. Een God die ethiek vraagt en een goed leven belooft, is een stuk lastiger dan een God die offers vraagt en dan winst beloofd.

En Elia daagt het volk uit tot een test. De honderden priesters van Baal moeten een altaar maken en een dier erop neerleggen als offer, hij zal hetzelfde doen. Maar geen van beiden mag het vuur ontsteken, dat moet de God doen. De God die een vuurtje geeft, is God. Zo simpel.

Baal heeft er niet zoveel zin in blijkt. Want na tijden bidden en dansen gebeurt er niets. Elia begon te spotten: roep toch wat harder, hij is immers een god. Hij is zeker in gedachten verzonken of heeft zich afgezonderd of is op reis. Misschien slaapt hij wel en moet hij gewekt worden.

Dat is leuk en aardig gespot Elia en misschien ook wel terecht, maar ehh.. hoe vaak hebben gelovigen dan niet over die Joodse God die jij dient, gedacht? Dat die op reis is? Dat hij eventjes sliep. En dat tijdens zijn hazeslaapje er miljoenen Joden over de klink werden gejaagd. Toen hij wakker schrok was het al te laat. Je spot is een beetje moeilijk, Elia. Hij klinkt vandaag in Europa een beetje schril. Maar goed, dat kon jij niet weten.

Nadat de Baälpriesters het hebben opgegeven, laat Elia zijn altaar doorweken met water. Geen trucjes met vuur. Ook geen opzwepende dienst met koren en trommels en shit. Maar een eenvoudig gebed en een vraag om bevestiging dat Elia de ware godheid dient en dat het volk die afgodendienst rap moet gaan loslaten. Dan slaat er vuur uit de hemel en verteert het offer, het hout, de stenen, het stof en het water.

Ja hoor, hij wel, denkt menigeen dan onwillekeurig. En onze kleine testjes dan in het leven? Een simpele vraag om de genezing van vrienden, van ouders, het herstel van je kind. Nee, dan geeft die God die Elia hier zo simpelweg een vuurtje geeft als hij daarom vraagt, niet thuis. En in de grotere zaken van deze planeet ook niet. Toch?

Maar wie heeft er nu verloren op die berg? Welk type God? Je had de God die Baäl heette, Heer en Meester, en die beloofde dat als je hem goed zou dienen dat je dan rijk en machtig en alles zou worden. En zo niet, dan zou hij in woede ontsteken en de boel vernietigen. En dan heb je Jahweh, die ook hetzelfde lijkt te beloven maar áls hij dan wordt afgedankt en al zijn profeten worden vernietigd, hij gewoon de mensen hun gang laat gaan. Of misschien erger nog, niets kán doen. Hij geeft Elia wel een vuurtje, maar hij heeft zoveel ellende die over zijn religie en zijn gelovigen werd uitgestort niet verhinderd. Alsof hij het niet kon. Alsof hij meeleed. Alsof dit vuurtje slechts het teken is dat hij altijd bij Elia was, ook als de beste man werd opgejaagd en verguisd en vernietigd.

Jezus van Nazareth zegt vanochtend tegen zijn leerlingen: denkt niet dat ik gekomen ben om wet en profeten op te heffen, maar om ze te vervullen. Wie dus één van die voorschriften, zelfs het geringste, opheft en zo de mensen leert, zal de geringste geacht worden in het Koninkrijk der hemelen.

God zoekt geen wondergelovers of mensen die menen dat als ze op een knopje duwen, ze worden gered. De Goddelijke komt heel af en toe bewijzen dat hij aan je zijde staat als je het goede kiest. Het oude verhaal van Jodendom is geen verhaal van een God op afroep, maar van een eeuwige die mensen zoekt die het goede kiezen en zó de wereld tonen wat er ook mogelijk is. Kwetsbaar, naïef soms en liefdevol. Zoals Etty Hillesum zegt in het concentratiekamp: Men moet hierna ook gezegd kunnen hebben dat God hier is geweest, en waarom zou ik dat niet zijn, een plek voor God om te verblijven. In haar brandde dat Eli- vuur en het verwarmde zovelen, deed zoveel mensen net dat beetje geloof, hoop en liefde houden. De God die stierf in Europa, was dat God? Of was dat Baäl in vermomming? Wie het weet mag het zeggen.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.


afbeelding
afbeelding.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart.

Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95

Geschreven door

Rikko Voorberg

--:--