Van comfortabele tv-baan naar vrijwilliger in de vluchtelingencrisis: Rob gooide zijn leven om

Van een mooie comfortabele tv-baan naar ‘vrijwilliger in de vluchtelingencrisis’. Rob besloot na een burn-out zijn leven volledig om te gooien en kwetsbare mensen te gaan redden die blijven steken op de vlijmscherpe kartelranden van Europa. Hij vertelt hoe het zover kwam. 

Natuurlijk weet ik nog wat boven en onder is. En links en rechts. Schichtig sta ik om mij heen te kijken. Zo stil mogelijk, alsof ik denk zo een stapje terug in de tijd te kunnen zetten. Toen alles nog helder was.

Het is september en ik ben een stuk gaan hardlopen. Met m’n volle hoofd. De wijk uit, het groen van de polder in, richting het bos en dan altijd via datzelfde kruispunt terug naar huis.  Al tien jaar ren ik die route. Maar niet vandaag. Daar sta ik. Verdwaald. Geen idee waar ik ben en hoe ik weer thuis kom. Ik ben alleen en in de war. Wat. Doe. Ik. Hier?

Burn-out slash depressie: de huisarts zegt het op een toon alsof ik mag kiezen wat het wordt. Ik lieg als ik zou beweren dat het me overviel. Gepieker en Vertwijfeling wachtten me al maandenlang bij het slapengaan ’s nacht op. ‘Daar ligt-ie dan met z’n grotemensenbaan bij de televisie. Gestrest voor z’n deadlines. En de wereld maar branden. Heb je eindeloze rijen vluchtelingen gezien? Maar daar gaat deze jongen toch niets aan doen? Kijk ‘m daar nou liggen! Ineengedoken als een bang jongetje.’

‘Kun je varen?’

Na een herstel van maanden besluit ik ontslag te nemen bij televisie. Punt. Een plan heb ik niet. Maar mijn lef en levenslust zijn terug. Misschien kan ik de wereld niet redden, maar ik ga wel m’n best doen. Tien dagen later zit ik op een reddingsboot op de zeestraat tussen Turkije en Lesbos. Ik heb gereageerd op een Facebook-post van een kleine hulporganisatie. Het wordt het kortste sollicitatiegesprek ooit. ‘Kun je varen?’ ‘Ja, ik heb veel gezeild en hou van de zee.’ ‘Kun je overmorgen vliegen?’ ‘Ja.’

Op de dag van m’n eerste redding is het koud en guur. Vanuit Turkse wateren komt een klein polyester motorbootje aangeschommeld. Afgeladen. Op het kleine driehoekige voordek zit een oudere mevrouw met dicht tegen haar aan, tussen de plooien van haar jas, zes kleine blonde koppies die me met grote blauwe ogen vol wantrouwen aanstaren. Jezidi’s. Ik zal er nog veel meer gaan ontmoeten. Hechte gemeenschapjes met in elk een verschrikkelijk gat: daar waar de vrouwen tussen de 15 en 40 hoorden te leven. Weggeroofd door IS. Elke soldaat mocht er twee bezitten.

Ik stel de vrouw gerust. Goed volk. Ze knikt en ik mag aan boord komen om een sleeplijn vast te maken. We trekken het scheepje weg van de kliffen en naar een strand waar het gezinnetje liefdevol wordt opgevangen door medewerkers van Artsen Zonder Grenzen.

Waardigheid brengen

Nu, drie jaar later, is mijn tv-baan echt verleden tijd. Geen draaidagen meer of Gouden Stuivers met champagne in Carré. Er zijn momenten dat Ego me er fijntjes aan herinnert hoe goed het leven ooit was. Die dertiende maand. In september al weten dat ik in juli op vakantie kon. Het bekt ook minder lekker, het leven dat ik nu heb gekozen: ik ben vrijwilliger in de vluchtelingencrisis. Daar droomt geen tienjarig jongetje van. Toch is dat mijn leven geworden. Ik ontferm mij over de kwetsbaarsten onder de vluchtelingen en migranten die blijven steken op de vlijmscherpe kartelranden van Europa. Op zee en in de kampen. Omdat ik daar wil zijn waar ik het hardste nodig ben. Om waardigheid te brengen op mensonwaardige plekken. Met minder geld ben ik rijker dan ooit.

Ik heb het voorrecht gehad om afgelopen jaren op de Middellandse Zee als schipper van een reddingsboot meer dan tweeduizend onvervangbare levens te redden. In de open riolen van Griekse vluchtelingenkampen heb ik zij aan zij geleefd met vaders, moeders, pubers en kinderen uit Syrië, Irak en Afghanistan. Samen hebben we gebouwd, gevoetbald, foto’s van thuis bekeken, het leven vervloekt, gelachen en gehuild.

Ik doe wat ik kan met de handen en de mond die God mij gaf. Of ik nu mensenlevens red op zee of winterkleding sta te sorteren in een koude hal op Chios. Of ik nu een Afghaanse tiener leer zagen, of voor de derde keer op rij met de Syrische Achmed door zijn foto’s van vroeger ga; het gaat om die waardigheid. De ander laten ervaren dat-ie van waarde is. Ik wil dat omdat ik aan den lijve heb ervaren hoe is het om kwetsbaar te zijn tijdens mijn burn-out. Toen kwam er iemand naast mij zitten die vroeg: ‘Hé, hoe is het?’

Uitdelen wat je het liefste ontvangt

Van elke negen weken ben ik er drie van huis. De andere weken ben ik in Nederland bij Doortje en onze drie kinderen. Dat is de basis. Dat is thuis. Ik droom ervan dat mijn kinderen opgroeien in een wereld waar we vragen naar elkaars verhaal. Waarin we weten dat het leven draait om ontmoeten, vertrouwen en waardigheid.

Naïef? Reuze-naïef. En ook weer niet. Want als ikzelf in het dagelijks leven ergens om kan schreeuwen, dan is het wel om echte ontmoetingen, dat iemand me ziet en vertrouwen in mij uitspreekt. Dat ik met waardigheid behandeld wordt. Is het dan niet juist een kwestie van volwassenheid om uit te gaan delen wat ik zelf het liefste ontvang?

Nelson Mandela – dus dan is het waar:) – zei: ‘Moge je keuze een afspiegeling zijn van je hoop. En niet van je angst. ‘

Wat mijnheer Mandela er niet bij heeft gezegd, is dat dat hard werken is. Met je poten in de klei. Elke dag weer. En dat leven vanuit hoop ook weleens pijn kan doen. Het is geen kinderspel.

Ik sluit niet uit dat ik afgelopen jaren iemand van Al Qaida heb behoed voor de verdrinkingsdood op zee. Of dat ik vorige maand op Chios tijdens een nachtelijke aankomst van een bootje met vluchtelingen speciaal ben teruggereden naar het kledingmagazijn om een paar crocs te halen voor een IS-strijder.

En toch. En toch. En toch. Wil ik blijven aanmodderen in liefde.

Meemodderen? Ik ben benieuwd naar jouw verhaal!

De komende weken deelt Rob een aantal verhalen over mensen die hij tijdens zijn missies heeft ontmoet. Wil je Rob volgen? Dat kan via zijn Facebookpagina.