En daarom kan niemand het even uitleggen

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

En daarom kan niemand het even uitleggen – PopUpGedachte 14 januari 2018

‘Je zei dat je niet zeker wist of je het zelf wel geloofde’, zei ze na de bijeenkomst van de PopUpKerk afgelopen zondag. Ik moest even graven. ‘Oh wacht, ja, dat ik niet zeker wist of ik zelf wel geloofde dat het uiteindelijk goed zou komen. Nee, dat klopt. Ik denk dat alle teksten dat zeggen, die Bijbelse, maar mijn hemel, geloof het maar eens.’
Ze keek me verbaasd en een beetje verward aan want ik was toch zo’n beetje de dominee en we hadden net een vrolijke bijeenkomst gehad van de PopUpKerk – of vrolijk, dat was het ook, maar door verhalen van deze en gene ook emotioneel – en ja, dan had ik toch met mijn nieuwjaarsspeech de rol van dominee.

En geloof het maar eens, hè. Ga er maar aan staan. Al die prachtige vergezichten waar dichters die dwars door de bagger heen gaan, zich uiteindelijk toch aan vastklampen. Geloof het maar eens. ‘Ja maar, als Jezus terugkomt, dán komt alles goed.’ En ik weet op welke theologie ze bedoelt en welk helder verhalend stappenplan daaraan ten grondslag ligt. Maar als je maar blijft lezen en zoeken in die oude teksten dan vallen alle schema’s weg. Dan is niets eenduidig en weet je dat je moet leven met onzekerheid. En dat dit niet erg is. Dat er voldoende zekerheid overblijft – in elk geval voor mij – voldoende om dagelijks de tanden te zetten in die oude teksten op zoek naar voeding voor een dag, op zoek naar nieuwe inspiratie voor de geest, de ziel, het verstand ook. Maar eenduidig, helder, zeker, dat geldt maar in bepaalde mate.

En dat komt mijns inziens door de techniek van het verhaal zelf. Of door de techniek van de eeuwige zelf, zogezegd. Want dit staat er vanochtend: ‘Broeders en zusters, nadat God eertijds op velerlei wijzen en langs velerlei wegen door de profeten, tot de voorouders gesproken heeft, heeft Hij nu de tijd ten einde loopt tot ons gesproken door zijn Zoon, die Hij heeft aangewezen als enig erfgenaam en door wie Hij de wereld heeft geschapen.’ Dat zegt de schrijver van Hebreeën, een soort preek voor met name Joodse volksgenoten in de eerste jaren na Christus.

En dit is dus het idee. Vroeger werden er profeten gestuurd. En dat zijn mensen die het uitleggen. Die komen dan onderwijs geven, corrigeren, hebben het zelf ook niet altijd even scherp, gaat ook weleens mis, zitten ook valse profeten tussen, maar dat zijn mensen die ergens óver vertellen. En dan de laatste move is die Jezus van Nazareth, de Zoon, en die vertelt er niet langer over, maar die ís het. Tuurlijk, het is ook een preker, een verhalenverteller, maar anders. Hij ís het verhaal. Dat als je het doorkrijgt, je niet zegt: dank je wel, nu kan ik verder. Maar in een soort siddering tot de conclusie komt dat de hemel op aarde is neergedaald. Dat gebeurt die tijdgenoten van Jezus namelijk de hele tijd. Dat ze zich doodschrikken of stomverwonderd staan.

En terug naar de zekerheid, eenduidigheid, helderheid. Een goede les is helder en eenduidig. En als het wat beroerd wordt uitgelegd, kun je altijd nog wat dieper graven tot je bij de bedoelde lesinhoud komt en die is meestal helder en eenduidig. Maar een mens is dat niet. Dat lijkt wel even zo, als je iemand net ontmoet: ‘oh, dat is er zo één’. Op Twitter lijkt dat ook altijd zo, dat mensen eenduidig zijn. Allemaal idioten en een enkele journalist, zoiets. Niet helemaal waar, maar het is een partijtje plat hoor als mensen maar 140 tekens kunnen gebruiken en je uitingen geen andere consequenties hebben dan andere uitingen die je volkomen kunt negeren of ombuigen zodat je zelf als de held tevoorschijn komt.

Maar echte mensen  zijn nooit eenduidig in levende lijve. Tenminste, ik heb ze niet ontmoet. En hoe beter je ze leert kennen, hoe ingewikkelder, hoe gelaagder, hoe ongrijpbaarder ook. Van de beste vrienden ben ik benieuwd naar hun meningen en visies – en dat zou ik niet zijn als ze eenduidig zouden zijn. Bij vriendschap hoef je niet precies te weten waar je aan toe bent met de ander, want het is goed. In relaties vind je steeds nieuwe lagen in de ander.

De techniek van de Eeuwige om zichzelf niet alleen in wetsregels of profetische uitleg, maar uiteindelijk in totaal in een mens te presenteren op deze aarde, heeft alle pretentie van ‘ik weet hoe het zit’ naar de prullenbak verwezen. Er is namelijk geen ‘het’ en dat wat niet een ‘het’ is, zit niet. Het is een ‘hij’, en het wandelt door het oude Israël, wordt geëxecuteerd, blijft niet dood, verdwijnt ins blaue hinein en brengt een beweging tot stand van eigenzinnige grassroots semi-anarchisten die voor de duvel en de dood niet bang zijn en geloven dat de hemel op aarde begonnen is midden in de soms helse realiteit van alledag.

Ze keek me wat glazig aan en probeerde om haar hart en ziel, maar vooral de theologische lessen van vroeger over hoe het zat, hiermee in het reine te brengen. Dat lukte nog niet helemaal, maar dat hoeft ook niet. Het is tenslotte geen Twitter. Het is het echte leven. Een goede week gewenst!

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart.

Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95