40 dagen boete …

40 dagen boete – PopUpGedachte maandag 18 maart 2019

Een nieuwe week. Maandagochtend. Wij moeten nog aan de dag beginnen, terwijl diezelfde dag aan de andere kant van de wereld alweer ten einde loopt. Tien uur later is het in Nieuw-Zeeland en zij zijn eerder ook aan de nieuwe dag begonnen. Ik vraag me alleen af: hoe? Hoe begin je aan een nieuwe week met die verschrikkelijke aanslag in je benen, zo onverwacht, zo bruut en meedogenloos, zo wereldnieuws en zo in strijd met je zelfbeeld als Nieuw-Zeelander. Hoe begin je als moslim daar je nieuwe week, hoe verschijn je op je werk, hoe heb je vandaag de blikken getrotseerd of beantwoord, hoe heb je gereageerd op vragen of steunbetuigingen en met wie ga je nu eten nu de dag ten einde loopt?

Wij moeten nog aan de dag beginnen en hebben nog de keuze. Wat in de geschiedenis plaatsvindt, ligt vast, de toekomst is nog open. Iemand zei dat het leven achteruit moest worden geleefd, omdat je niet vooruit kúnt kijken als mens. Je hebt geen zicht op het volgende uur of de volgende stap op de route, je kent alleen het verleden, het vorige uur, de vorige week, de vorige jaren. Kijk daar dan goed naar en schuifel dan met je rug naar de toekomst en een open oog voor het verleden stapje voor stapje de nieuwe dag in.

En wat moeten we met dat verleden in die veertigdagentijd? Want dat is het ook. Wat moeten we met dat verleden na zo’n terreurdaad? Een donkere rookwolk van tyfus-ellende juist drie stappen achter ons in het verleden?

De teksten vandaag spreken van boete doen. En ik heb de indruk dat ze dat al een poosje doen. Zo’n anderhalve week om precies te zijn. Vanaf Aswoensdag gaat het over spijt, schuld, bekering. Typisch gedrag voor mensen die met hun rug naar de toekomst en met een open oog voor het verleden de toekomst in stappen, in het volle besef van wie ze zijn.

Spijt klinkt naar, maar ik heb er altijd een zwak voor gehad. Er is weinig mooier dan het donker wat aan het licht wordt gebracht. Wie spijt nog verborgen houdt, vreest dat hij zich nog verder zal krommen in ongemak bij het opbiechten van de spijt, maar in werkelijkheid is het alsof er een veer wordt losgemaakt en een gewicht zijn kracht verliest. Spijt, gepubliceerde spijt is een zegen, voor ieder die het heeft.

“Ach Heer, grote en geduchte God, wij hebben gezondigd en kwaad gedaan, wij hebben goddeloos gehandeld en zijn weerspannig geweest, wij zijn afgeweken van uw geboden en wetten, wij hebben niet geluisterd naar uw dienaren, de profeten, die in uw Naam gesproken hebben tot onze koningen, hoogwaardigheidsbekleders, familiehoofden en tot heel de gezeten bevolking van het land.

Heer, Gij staat in uw recht, maar wij hebben reden om ons te schamen en we staan nu ook beschaamd, wij, de mannen van Juda, de inwoners van Jeruzalem en heel Israël, Heer, wij moeten ons schamen, wij, onze koningen, onze hoogwaardigheidsbekleders en onze familiehoofden, omdat wij tegen U gezondigd hebben. Moge de Heer onze God barmhartig zijn en vergevensgezind”

Ik vind dit zo mooi, hè. Alles in de wij-vorm, en voluit zeggen dat we ons moeten schamen en dat we beschaamd staan. Want we fucked up, big time. We failed. We messed up. Hoe ze het ook noemen. Het is een tijd waarin het land uit elkaar is gevallen, landgenoten in ballingschap wonen, vette crisis en dan deze voluit geuite schaamte. Als collectief.

Hoe is dat met Christchurch? Moet ik me schamen? Moeten wij ons schamen? Er zijn er die wijzen naar Baudet en Wilders. Dat zij zich moeten schamen. Maar dat staat niet in deze tekst: jullie moeten je schamen. Dat hebben volgens deze tekst profeten gezegd, maar daar hebben we niet naar geluisterd. En zie nu de puinhoop. Aan dit ‘wij’ lijkt niemand zich te kunnen onttrekken.

We failed. We hebben niet naar de geboden van liefde tot het hogere en liefde tot de naaste als enig werkelijke voorwaarden voor handelen, geleefd. Ik wil niet wijzen naar anderen die aanstichters zouden zijn, naar derden die niet genoeg geprotesteerd zouden hebben, maar naar ons die op verschillende manieren en in verschillende mate de raadgevingen van de Eeuwige in de wind geslagen hebben, waardoor een ziek klimaat kon voortbestaan. Dat klimaat is niet de schuldige, dat is deze man. En toch.

Moge er een macht zijn in de hemel waar we ons als mensheid toe kunnen wenden met veertig dagen boete zodat diegene ons een weg wijst uit het moeras van nationalisme, islamofobie, vingerwijzen en ander verscheurdheid. En als niet de hele mensheid dat doet, laten er dan mensen zijn die namens de hele mensheid zich hiertoe geroepen voelen. Zo is het altijd geweest in deze oude teksten, juist bij grote crises, moge het altijd zo zijn, ook in deze crisis.

Onze dag staat nog te beginnen, de Nieuw-Zeelandse is ten einde. Laten we met een open oog voor het verleden, vandaag een nieuwe stukje onuitwisbare geschiedenis maken. Wees gezegend.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Rikko Voorberg (38) is theoloog, schrijver, ‘activist/kunstenaar’ en initiatiefnemer van o.a. ‘We gaan ze halen’.

Wil je betrokken raken bij het werk van Rikko? Kijk dan hier.