Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Aan niemand iets verplicht

Deel:

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Over een wijngaard en beheerders die niemand iets verplicht zijn… 

Aan niemand iets verplicht – PopUpGedachte vrijdag 22 maart 2019

Het stof van de aardverschuiving hangt nog in de lucht. De eerste hoestbuien zijn voorbij. Het land moet wennen aan een nieuwe realiteit. En het is vrijdag. De laatste dag voor het weekend. Er zullen vandaag nog wel wat analyses volgen en dan wordt het weekend en gaan we maandag weer zo’n beetje over tot de orde van de dag.

Het is dan ook wel een politieke aardverschuiving wat poppetjes in kamers betreft, maar niet zozeer qua Westers politiek denken. Dat is al veel langer in deze richting aan het bewegen en daarin is dit slechts een stapje. De Europese verkiezingen zullen een volgende zijn. En dat kan meevallen en tegenvallen. Maar ze staan in dezelfde lijn.

Vanochtend lees ik zoals altijd de teksten van de dag. Priesters in kerken in heel het land zullen met al dan niet galmende stem deze oude fragmenten ten gehore brengen. Verhalen over wijnbouwers en over Jozef, over jaloezie en haat, over doodslag en medelijden en misschien nog wel het meest over eigenaarschap en de weigering om iets aan een macht op afstand gelegen te laten liggen.

Het is het verhaal van Jozef, de zoon van wie zijn vader – aartsvader, oervader Jakob – meer van hield dan van de anderen, omdat hij hem op zijn oude dag nog had gekregen. Pedagogisch volstrekt onverantwoord laat hij dat merken ook. De oudere broers zijn harde herders en maken korte metten met het ventje als ze hem te pakken krijgen in het veld. Eerst willen ze hem doden. Alleen de oudste heeft een gevoel van verplichting aan zijn vader en voorkomt de moord net op tijd.

Maar als hij even niet oplet, hebben zijn broers het jochie al verkocht aan slavenhandelaren. Waren ze iets aan hun vader verplicht? Het lijkt geen rol van betekenis te spelen, behalve dan in het achterhoofd van de oudste. Al is dat gevoel blijkbaar zo licht aanwezig dat het hem niet lukt om iets daarvan te communiceren naar de rest. Herders op hun eigen terrein besluiten dat aanspraken op hun geweten van veraf niet voor hen gelden. Dat zij mogen doen wat hen uitkomt binnen de grenzen van de leefwereld die zij voor zichzelf hebben afgebakend. Wie irritant is, gaat eruit. Wie zich niet kan aanpassen, moet weg. Niet goedschiks, dan kwaadschiks. En life goes on.

Jezus vertelt aan zijn tijdgenoten een verhaal. Over zichzelf. En over hun religieuze leiders. Dat zij een wijngaard in beheer hebben gekregen bij wijze van spreken en dat ze van de vruchten daarvan moeten afdragen. En nee, dat betekent niet dat je de juiste offers brengt op de juiste tijd, maar dat er recht en gerechtigheid geschiedt naar hemels normatief model. Dat er geen weduwe of wees arm zal zijn binnen hun gelederen, al kost het hen het brood uit hun eigen mond en dat niemand uitgestoten of uitgesloten zal worden van de gemeenschap uit weerzin, vanwege diens ziekte, handicap of zwakte. Dat niemand de ander zal koeieneren, maar elk leeft in liefde voor de eeuwige die zichtbaar en tastbaar wordt in bewogenheid en betrokkenheid bij de ander.
Maar ja, waarom zou je. Want sommige mensen zijn zo irritant dat je ze het liefst achter het behang wilt plakken. En zou dat niet mogen? En waarom zou de vreemdeling mogen delen in het burgerschap dat wij met elkaar al zwoegend hebben opgebouwd? Laat hij of zij zich eerst maar bewijzen dan zullen we nog wel eens zien. En waarom zou een arme weduwe mogen leven van de opbrengsten waar een ander hard voor heeft gewerkt? Die ander kan er ook niets aan doen dat haar man is doodgegaan. Hij heeft ‘m niet vermoord.

En Jezus vertelt dat er knechten van de eigenaar van de wijngaard opbrengst komen halen. Maar dat ze weigeren om de opbrengst af te dragen. Ze hebben geen zin meer. Zij hebben besloten dat ze mogen doen wat hen uitkomt binnen de grenzen van de leefwereld die zij voor zichzelf hebben afgebakend. Wie irritant is gaat eruit. Wie zich niet kan aanpassen, moet weg. Niet goedschiks, dan kwaadschiks. En life goes on.

Komt er een knecht vragen om de opbrengst, wijzen ze op verantwoordelijkheden. Dan wordt hij monddood gemaakt. Asieleisers, Deugpolitie en Klimaatdrammers krijgen een bordje en een ezelmuts voor in de hoek.

In het verhaal van Jezus verschijnt de zoon van de eigenaar, omdat de eigenaar denkt dat ze hem wel zullen sparen. Maar dan slaan ze hem dood, want als de erfgenaam dood is, dan is de erfenis van hen. Dat kan niet goed aflopen. De eigenaar zal terugkeren en de wijngaard afnemen. Maar dat is voor later. Nu worden er nog knechten afgerost en zonen vermoord. Want de vanzelfsprekende gehoorzaamheid en dienstbaarheid aan universele waarden van gerechtigheid, medemenselijkheid en sustainability lijken niet meer te kunnen raken aan de gewetens van herder-broers en wijngaard-eigenaren. De onrust is te groot, de stem is te vaag, het gevoel dat de wijngaard hen ontglipt is te prangend.

Een populist bralt dat hij de wederopstanding zelf zal verzorgen, dat op ‘deze rots’ hij zijn eigen zuil zal bouwen en dat de poorten van de wijngaard dichtgaan. Over enkele weken komt weer de zoon. Om weer te sterven. En op te staan. Buiten de poort.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.


Rikko Voorberg

Rikko Voorberg (38) is theoloog, schrijver, ‘activist/kunstenaar’ en initiatiefnemer van o.a. ‘We gaan ze halen’.

Wil je betrokken raken bij het werk van Rikko? Kijk dan hier.  

Geschreven door

Rikko Voorberg

--:--