The Hummingbird Project leert je te genieten van genoeg

22 maart 2019 · Leestijd 7 min

Jaap-Harm herkent zichzelf wel een beetje in de hoofdpersonen van The Hummingbird Project die gefascineerd zijn door het grote geld. Maar waar het bij Jaap-Harm vooral bij dagdromen blijft, zijn de hoofdpersonen in de film al een aardig eindje op weg om hun droom te verwezenlijken …

Ergens fascineert het grote geld me mateloos. Een oom van me begon ooit met een kraam op de markt waar hij kaas verkocht. Uiteindelijk specialiseerde hij zich in noten, introduceerde de macadamianoot op de Nederlandse markt, stampte een succesvol bedrijf uit de grond en is zo lang als ik het me kan herinneren miljonair.

Onlangs zag ik hem na de verjaardag van mijn vader weer wegrijden in zijn dikke Mercedes en vroeg ik me af: zou het ondernemersbloed ook door mijn aderen stromen? Is een fortuin binnen handbereik als ik de juiste eigenschappen in mijn persoon weet aan te boren? Een zelfde gevoel had ik toen een vriend een paar jaar terug investeerde in bitcoins. De koers was gunstig en het leek een korte route naar een toename in mijn liquide middelen. Gelukkig blijft het bij dagdromen en weet ik steeds op tijd weer op de rem te trappen.

Ik vermoed dat mijn afstudeeronderwerp van een kleine tien jaar geleden hieraan bijdraagt. De vele teksten over rijkdom, armoede en bezit in de Bijbelboeken Lucas en Handelingen onderwierp ik aan een nauwkeurig onderzoek en dat leidde tot de conclusie dat het neerwaartse pad van Christus (zoals Henri Nouwen dit zo prachtig verwoordt) heilvoller is dan de kortste weg naar een goedgevulde bankrekening.

16 milliseconden

In de film The Hummingbird Project komen beide lijnen mooi samen. Er wordt zeker gedroomd van het grote geld en even zeker wordt duidelijk dat wie slechts leeft voor de dollars in een nachtmerrie terecht kan komen. Het levert een mooie mix van genres op: komedie met wat drama en een lichte dosis thriller.
De mannen die hopen rijk te worden in een vingerknip zijn Vincent en Anton, twee neven. Ze werken in de altijd bewegende wereld van beurskoersen. Een half miljoen is even snel gewonnen als ook weer verloren. Het komt aan op snelheid. Wie als eerste de waarde van een aandeel kent en vóór de concurrentie kan kopen en verkopen, sleept de hoogste winst binnen. Het gaat hierbij om de kleinst mogelijke verschillen, de tijd die het een kolibrie (waarnaar de titel verwijst) kost om met zijn vleugels te slaan. Wie het voor elkaar krijgt te gaan van 17 naar 16 milliseconden staat een leven in weelde te wachten. Het leven waar Vincent en Anton op hopen.

Megalomaan project

Of eigenlijk vooral Vincent. Hij is de zakelijk gewiekste van de twee, de man die iedereen meekrijgt in zijn plan. Hij kan het echter niet zonder Anton, de nerd die zijn meesterbrein moet inzetten om die milliseconde technisch mogelijk te maken. Dat hij Vincent volgt, heeft alles te maken met zijn verlangen naar rust. Stress maakt hem ongelukkig. Hij wil een huis op het platteland waar hij met zijn vrouw en dochters kan wonen en codes kan kraken zonder dat buitenstaanders hem op de vingers kijken.

Het megalomane aan het hele project is dat er een glasvezelleiding moet worden gelegd tussen Kansas en New Jersey. Hoe rechter de verbinding, hoe minder tijd er verloren gaat. Dat betekent boren onder tuinen en huizen, onder bergen en rivieren, onder landerijen en moerassen. Vincent gaat, gewapend met contracten, de uitdaging aan om elke hindernis te nemen. Een bizar plan waarvoor 1600 kilometer overbrugd moet worden. In elk van die contracten staat een geheimhoudingsclausule, aangezien Eva Torres – de baas van Vincent en Anton, totdat ze al vroeg in de film ontslag nemen – hen op de hielen zit.

Stilstaan waar de wereld doordraait

Het zou nogal een spoiler zijn om te vertellen hoe het verhaal zich verder ontvouwt. Er gebeurt het nodige, dat is zeker. Dat het beoogde doel – oneindige rijkdom – misschien minder aantrekkelijk is dan het eerst leek, wordt de beide heren in ieder geval wel duidelijk. ‘Wat gaan we doen als Wallstreet van ons is?’, vraagt Vincent op zeker moment aan Anton. We branden het plat, antwoordt deze, en op het vuur roosteren we marshmallows.

Het zijn nota bene de Amish die voor een belangrijk deel bijdragen aan dat inzicht. Met een grote zak geld en een vlotte babbel denkt Vincent alle landeigenaren wel om te praten als hij hen verzoekt hun land beschikbaar te stellen voor de glasvezelverbinding. De Amish blijken echter helemaal niet gevoelig voor zijn argumentatie. Het is ook nogal een tegenstelling: de zakenman die land wil kopen om een milliseconde tijdwinst te krijgen versus de mannen en vrouwen die met paard en wagen zich verplaatsen. De snelle jongen die droomt van meer, meer, meer tegenover de man die zijn land ziet als heilig en van God gegeven. Het is alsof je eend nat probeert te spetteren. Het heeft geen enkele invloed, de druppels glijden zo van zijn veren af. Het is een wijze les van stil blijven staan waar de wereld maar door draait en genieten van genoeg waar iedereen hebberig probeert te halen wat er te halen valt.

Dromende prutsers

Dan nog iets anders: ten diepste zijn Vincent en Anton niet de prototypes graaiers. Ja, ze hopen miljoenen binnen te halen, maar naarmate ze vorderen in hun project lijkt de reis belangrijker te worden dan het uiteindelijke doel. Het geeft The Hummingbird Project ook een onweerstaanbare charme. Het zijn de rebellen die de echte slechteriken te slim af proberen te zijn. Mensen zoals Eva Torres, die over lijken gaan om hun doel te bereiken. Vincent vergelijkt hun streven met David die opstaat tegen Goliath. Een beetje zoet – maar goed, dat moet dan maar – klinkt even verderop in de film: het gaat niet om het doel, maar om de mensen die we onderweg ontmoeten en de lessen die we leren.

Het lijkt onvermijdelijk dat je Vincent en Anton in je hart gaat sluiten. De buitenbeentjes die een gokje wagen. Mannen die tegen de stroom in durven zwemmen. De prutsers die toch blijven dromen. Misschien levert de film door de weg zo af te schilderen wel commentaar op het beoogde doel. Je kunt wel gaan voor geld, roem en macht, maar gaandeweg tot de conclusie komen dat het daar helemaal niet om draait. Dat de Amish die zo ouderwets leven een weg richting de toekomst wijzen. Een weg van minder, een weg van langzamer, een weg van stille verwondering over wat je gegeven is en daar alles voor willen geven.

Tussen de regels

Zulke levenswijsheid is met geen enkele valuta te koop. Wijsheid die Jezus al leerde toen hij zei: ‘Pas op, hoed je voor iedere vorm van hebzucht, want iemands leven hangt niet af van zijn bezittingen, zelfs niet wanneer hij die in overvloed heeft.’ (Lucas 12:15) Grappig is in dat licht het bord dat te zien is op een van de vele plekken waar Vincent komt omdat er geboord moet worden. Kort en krachtig is de boodschap daarop: Jesus is here! Dat geldt eigenlijk voor de film als geheel. Wie goed luistert, hoort Jezus spreken tussen de regels door.

The Hummingbird Project | Regie: Kim Nguyen | Met: Jesse Eisenberg, Alexander Skarsgård, Salma Hayek, e.a. | De film draait nu in de bioscoop.